زردی در نوزاد خود یک بیماری نیست بلکه نشانه ای از بیماری هایی است که ممکن است بروز پیدا کنند. به علت افزایش بیلی روبین شیمیایی در خون رنگ پوست و سفیدی چشم به زردی می گراید. بیلی روبین رنگدانه ای است که از تخریب گلبول های قرمز حاصل می شود
و به دو شکل:
- طبقه بندی نشده یا آزاد یا در هم نیامیخته
- و دی گلوکورنور بیلی روبین
بسته به میزان بیلی روبین و رنگ پوست دیده می شود.
وقتی میزان بیلی روبین افزایش پیدا می کند پوست و سفیدی چشم زردی می شوند
و در زمانی که بیلی روبین به شدت افزایش یابد به رنگ قهوه ای تبدیل می شوند.
علت های زردی در نوزاد
سلول های قرمز خون زمانی که پیر می شوند از بین می روند.
و از آنها بیلی روبین بر جای می ماند.
هموگلوبین یک ماده شیمیایی که حاوی آهن در سلول های قرمز خون است.
و اکسیژن را از سلول های قرمز پس از اینکه آهن آنها جدا شد انتقال می دهند.
اما بیلی روبین ماده ای است شیمیایی که پس از جدا شدن آهن هموگلوبین همچنان در خون باقی می ماند. کبد انسان عضو مهمی در بدن است و نقش های زیادی دارد. یکی از وظایف کبد ترشح صفرا در روده است که به هضم غذا کمک می کند همچنین مواد شیمیایی و سمی و ضایعات تولید شده را از خون جدا کرده و دفع می نماید. بیلی روبین نیز یکی از ضایعات بدن است. کار کبد دور کردن بیلی روبین از خون است. بیلی روبین پس از ورود به کبد توسط سلول های آن به مواد دیگری تبدیل می شوند. اسید گلوکرونیک به بیلی روبین می چسبد و ترکیب آن توسط کبد در صفرا ترشح می شود. این ترکیب بیلی روبین آمیخته بادی گلوکورنور بیلی روبین نامیده می شود. این نوع بیلی روبین با مدفوع دفع می شود.
و رنگ قهوه ای مدفوع به خاطر وجود بیلی روبین است.
بیلی روبین آمیخته از سلول های قرمز خون آزاد می شود
اما هنوز در خون باقی مانده و به اصطلاح به آن بیلی روبین آزاد یا در هم نیامیخته گفته می شود.
در چه زمانی زردی در نوزاد ایجاد می شود:
۱- زمانی که بیلی روبین زیادی برای کبد تولید شود تا از خون خارج شود.
بیماران دارای کم خونی تخریب عناصر یاخته ای به صورت غیر طبیعی تخریب سلول های قرمز خون شان بالاست و این باعث می شود تا بیلی روبین در خون رها شود. ۲- به علت وجود نقصی در کبد بیلی روبین نمی تواند از کبد خارج شود و از تبدیل آن به اسید گلوکرونیک یا بیلی روبین آمیخته در صفرا جلوگیری می شود. ۳- امتداد مجاری صفرا که حرکت صفرا و بیلی روبین از کبد را به روده ها کاهش می دهد. برای مثال مجاری صفراوی توسط غده های سرطانی , سنگ های صفرا و یا به دلیل التهاب مجاری صفرا انسداد پیدا می کند. کاهش ترشح یا حرکت کند صفرا می تواند منجر به زردی در نوزاد و یا بزرگسال شود. گلستار یعنی اقتباس و جمع نشدن صفرا در کبد به علت عوامل داخلی کبدی یا عوامل خارجی کبدی همیشه نمی تواند منجر به زردی در نوزاد و یا بزرگسالان شود.
مشکلات ناشی از زردی در نوزاد
زردی در نوزاد با انواع دیگر زردی تفاوت دارد.
زردی پاگستاز به تنهایی مشکلات زیادی ندارد به جز اینکه این زردی در نوزاد بروز پیدا کند.
زردی علاوه بر زرد شدن رنگ پوست و سفیدی چشم باعث تغییر رنگ مدفوع نیز می شود.
زیرا زمانی که بیلی روبین از بدن دفع نشود رنگ مدفوع زرد می ماند.
زیرا بیلی روبین در آن وجود ندارد.
زمانی که بیلی روبین از طریق ادرار دفع شود ممکن است باعث شود رنگ آن به سیاهی یا قهوه ای متمایل شود. به جز این موراد زردی در نوزاد یا بزرگسال می تواند منجر به بروز بیماری های دیگری نیز شود که از آن جمله می توان به بیماری پوستی فارنشی که از نظر پزشکی به خارش شدید شناخته می شود منجر گردد. این خارش ممکن است گاهی بسیار شدید باشد و منجر به زخم شدن پوست شود. مشکلات خواب و حتی خودکشی البته به ندرت نیز ممکن است رخ دهد. بیماری هایی که باعث زردی در نوزاد و بزرگسال می شود خود باعث مشکلاتی است که همراه با زردی بروز پیدا می کند.
به ویژه زمانی که زردی در نوزاد و بزرگسال ناشی از بیماری های کبدی باشد.
اثرات بیماری کبدی یا تشمع کبدی شامل:
- خستگی
- ورم مچ پا
- تحلیل ماهیچه ها
- آب آوردن شکم یا تجمع مایع در حفره شکمی
- اختلال روانی
- خونریزی روده
اگر زردی در نوزاد و بزرگسال به علت انسداد مجاری صفراوی باشد هیچ صفرایی وارد روده نمی شود. صفرا برای هضم چربی در روده و آزاد کردن ویتامین ها در آن برای اینکه بتواند در بدن جذب شود لازم است انسداد آن می تواند منجر به کمبود صفرا شود که برای انعقاد طبیعی خون لازم است.
در این زمان خونریزی غیر قابل کنترل رخ می دهد.
چه بیماری هایی باعث زردی در نوزاد می شود؟
شرایط نامتعارف زیادی وجود دارد که می تواند منجر به افزایش سطح بیلی روبین و زردی در نوزاد یا بزرگسال شود.
در شرایط عادی معمولا بیلی روبین خیلی زیاد افزایش پیدا نمی کند.
و زردی در نوزاد ناشی از این افزایش نیز خفیف است
از این رو شناسایی و تشخیص آن مشکل می شود. در این شرایط امکان:
- تخریب سریع سلول های قرمز خون ( خون کاوی)
- نارسایی در تشکیل سلول های قرمز خون که منجر به تولید بیش از حد هموگلولین در معز استخوان می شود
- جذب مقدار زیادی هموگلوبین زمانی که در بافت ها خونریزی زیادی وجود دارد
می باشد. از مهم ترین بیماری هایی که منجر به زردی نوزاد و بزرگسال می شود می توان به:
- التهاب شدید کبد
- هپاتیت C
- بیماری های ارتشامی در بافت کبد
- التهاب مجاری صفرا
- برخی داروها
- اختلالات ژنتیکی
اشاره نمود.
در هر صورت درمان زردی در نوزاد و بزرگسال می تواند از بیماری هایی که زردی ایجاد کننده آن است جلوگیری نماید. این مسئله در مورد زردی در نوزاد اهمیت زیادی دارد. با مشاهده کمترین نشانه های زردی در نوزاد حتما با پزشک متخصص مشورت نمایید.
یکی از روشهای درمان زردی در نوزاد استفاده از دستگاه زردی نوزاد یا همان فتوتراپی است.
