آیا نوزاد شما زرد شده است؟ در مقاله‌ای جامع، انواع زردی نوزاد را شناسایی کنید. از زردی فیزیولوژیک تا زردی پاتولوژیک، علائم، علل و روش‌های مداخله را بیاموزید.
زردی، یکی از مشکلات شایع در نوزادان و کودکان است که در بسیاری از موارد به صورت طبیعی و فیزیولوژیکی رخ می‌دهد. در این حالت، زردی ناشی از تجمع بیش از حد بیلیروبین (یک نوع پیگمانت زرد) در خون و بافت‌های بدن است.
با این حال، زردی ممکن است ناشی از مشکلات پاتولوژیکی نظیر بیماری‌های کبدی یا خونی نیز باشد.
در این مقاله، به بررسی دقیق علل و علائم زردی فیزیولوژیک و پاتولوژیک، روش‌های تشخیص و درمان آنها، پرداخته خواهد شد. امید است که این مقاله برای افزایش آگاهی و بهبود سلامت کودکان مفید باشد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد اجاره دستگاه زردی نوزاد، مقاله‌ای کامل و جامع آورده‌ایم که توصیه می‌شود مطالعه بفرمائید.
زردی فیزیولوژیک چیست؟
زردی فیزیولوژیک یک شرایط طبیعی و رایج در نوزادان است که به دلیل تجمع بیلیروبین (یک پیگمانت زرد) در خون و بافت‌های بدن ایجاد می‌شود.
بیلیروبین ناشی از تجزیه‌ی هموگلوبین (پروتئین قرمز خون) است که پس از تجزیه، به صورت بیلی‌رابین در کبد به دست می‌آید. و از طریق کیسه صفرا به روده‌ها برای دفع از بدن خارج می‌شود.
در نوزادان، به دلیل عدم رشد کامل و بلوغ کبد و همچنین تجزیه‌ی بیشتر هموگلوبین (پروتئین قرمز خون) در نوزادی، بیشترین میزان بیلیروبین در بدن نوزادان بعد از تولد به دست می‌آید. که معمولاً در هفته‌های اول از زندگی نوزاد به اوج خود می‌رسد.
سپس با کم شدن تجمع بیلیروبین در بدن، زردی بهبود می‌یابد. زردی فیزیولوژیک معمولاً برای کودکان سالم و بدون مشکلات پزشکی، خطرناک نیست. و در غالب به صورت خودبخود از بین می‌رود، اما در صورتی که بیش از حد طولانی شود، نیاز به درمان دارد.
راه‌های تشخیص زردی فیزیولوژیک
تشخیص زردی فیزیولوژیک در نوزادان معمولاً با بررسی تاریخچه پزشکی و انجام بررسی فیزیکی انجام می‌شود.
در بررسی فیزیکی، پزشک ممکن است با بررسی پوست، چشم‌ها و زبان نوزاد، شدت زردی را ارزیابی کند. همچنین، اندازه‌گیری سطح بیلیروبین در خون می‌تواند برای تشخیص زردی فیزیولوژیک مفید باشد.
برای این منظور، معمولاً از دستگاه‌هایی مانند بیلی‌متر استفاده می‌شود که با قرار دادن آن بر روی پوست نوزاد، سطح بیلیروبین در خون نوزاد را اندازه‌گیری می‌کند. این تست برای تشخیص سطح بیلیروبین در خون بسیار ساده و غیرتهاجمی است.
پیشنهاد مطالعه: تست بیلی روبین برای تشخیص میزان زردی در نوزادان
در مواردی که پزشک تردید دارد زردی نوزاد ممکن است ناشی از مشکلات پاتولوژیک باشد، ممکن است برای تشخیص بیشتر، آزمایشات خون دیگری نیز انجام داده شود.
به‌عنوان مثال، اندازه‌گیری سطح دو نوع بیلیروبین در خون، یعنی بیلیروبین مستقیم و غیرمستقیم، می‌تواند برای تشخیص زردی پاتولوژیک مفید باشد.
همچنین، در مواردی که پزشک تردید دارد زردی نوزاد ناشی از مشکلات پاتولوژیک است، ممکن است برای تصویربرداری از کبد و کیسه صفرا نیز از ام آر آی (MRI) یا سونوگرافی استفاده کند.
پیشگیری از زردی فیزیولوژیک
متاسفانه پیشگیری از زردی فیزیولوژیک در نوزادان بسیار دشوار است. زیرا این نوع زردی معمولاً بعد از تولد ناشی از عوامل فیزیولوژیک است که از کنترل پزشکی خارج است. با این حال، تلاش برای جلوگیری از تشدید زردی می‌تواند بهبود وضعیت نوزاد را تسریع کند.
مهم‌ترین راه‌های جلوگیری از تشدید زردی فیزیولوژیک به شرح زیر است:
- تغذیه درست نوزاد: مطمئن شوید که نوزاد شما به اندازه کافی شیر مادر میل می‌کند. زیرا شیر مادر دارای مواد مغذی و آنتی‌بادی هایی است که به رشد و سلامتی نوزاد کمک می‌کنند. و می‌تواند به حفظ سلامتی کبد نوزاد نیز کمک کند.
- مراقبت مداوم از نوزاد: بررسی سلامتی نوزاد و در صورت نیاز دیدار منظم با پزشک نیز می‌تواند به جلوگیری از تشدید زردی فیزیولوژیک کمک کند.
لازم به ذکر است که در مواردی که نوزاد با وزن پایین متولد شده است. شیر مادر ندارد یا مشکلات پزشکی دیگری وجود دارد، ممکن است احتمال ابتلای زیادی به زردی فیزیولوژیک وجود داشته باشد.
وقتی که زردی فیزیولوژیک در نوزاد تشخیص داده می‌شود، عموماً هیچ درمانی لازم نیست. و این نوع زردی به طور خودبخود تا یک یا دو هفته پس از تولد بهبود می‌یابد.
با این حال، در مواردی که زردی فیزیولوژیک در نوزاد با وزن کمتر از معمول، افزایش شدید و سریع زردی، زردی پاتولوژیک در خانواده وجود دارد یا نوزاد شیر مادر نمی‌خورد، نیاز به درمان دارد.
در کل، زردی فیزیولوژیک در نوزادان عموماً بی‌خطر است و معمولاً به طور خودبخود بهبود می‌یابد.
با این حال، باید مراقبت‌های لازم برای جلوگیری از مبتلا شدن به زردی فیزیولوژیک در نوزادان از طریق مصرف کافی شیر مادر، ماندگاری کوتاه تر در بیمارستان و برخورد به موقع با هر نوع زردی پاتولوژیک انجام دهیم.
چنانچه پزشک استفاده از دستگاه زردی نوزاد را تجویز کند، می‌توانید جهت اجاره این دستگاه و یا دریافت راهنمایی و مشاوره رایگان با کارشناسان رسام، با شماره‌های 02166760962 و 09120263765 تماس بگیرید.
درمان زردی فیزیولوژیک
درمان زردی فیزیولوژیک بیشتر به صورت تغذیه‌ای و ساده انجام می‌شود. و نیازی به درمان دارویی یا روش‌های پیچیده نیست.
افزایش تولید و افزایش فراوری بیلیروبین توسط کبد، از طریق افزایش تغذیه و شیر مادر ممکن است کمک کننده باشد. به علاوه، نگهداری نوزاد در شرایط نور ملایم در اتاق و انجام پیگیری‌های منظم توسط پزشک معالج نیز مهم است.
در موارد نادری که سطح بیلیروبین بسیار بالا باشد، ممکن است نیاز به درمان دارویی باشد، اما این موارد به‌ندرت رخ می‌دهند. و بیشتر نوزادان بدون نیاز به درمان اضافی، بهبود می‌یابند.
در هر صورت، برای درمان زردی فیزیولوژیک باید همیشه با پزشک معالج هماهنگی شود.
زردی پاتولوژیک چیست؟
زردی پاتولوژیک، نوع دیگری از زردی است که ناشی از مشکلاتی در فرآیند افزایش و فراوری بیلیروبین در بدن است.
در این نوع زردی، سطح بیلیروبین در خون بیش از حد بالا می‌شود و به علت عدم توانایی کبد یا سایر عواملی که بر فرایند افزایش و فراوری بیلیروبین تأثیر دارند، بیلیروبین به صورت غیرطبیعی در بدن تجمع پیدا می‌کند.
این نوع زردی معمولاً در ابتدای زندگی نوزادان رخ می‌دهد، اما می‌تواند در سایر دوران‌ها نیز ایجاد شود.
علل زردی پاتولوژیک می‌تواند متنوع باشد:
- اختلالات کبدی
- اختلالات خونی مانند کم‌خونی همولیتیک
- عفونت‌های مادرزادی
- عدم تطابق گروه خونی مادر و نوزاد
- مصرف برخی داروها
- تغذیه نامناسب
تشخیص زردی پاتولوژیک باید توسط پزشک معالج با استفاده از آزمایشات مربوطه انجام شود.
درمان زردی پاتولوژیک بسته به علت آن، می‌تواند شامل درمان دارویی، تغذیه‌ای و یا در برخی موارد درمان جراحی باشد. به هر حال، درمان زردی پاتولوژیک باید توسط پزشک معالج تعیین و نظارت شود.
راه‌های تشخیص زردی پاتولوژیک
برای تشخیص زردی پاتولوژیک، پزشک معالج ابتدا بررسی جسمی و تاریخچه پزشکی بیمار انجام می‌دهد. سپس برخی آزمایشات مربوط به سطح بیلیروبین در خون و ارزیابی عملکرد کبد و سایر عوامل مرتبط با زردی پاتولوژیک انجام می‌شود.
به عنوان مثال، آزمایشاتی مانند آزمایش کامل خون، آزمایش کبد و عملکرد کلیه، میزان بیلیروبین، میزان هموگلوبین، میزان ریتیکولوسیت و آزمایش گروه خونی می‌تواند برای تشخیص زردی پاتولوژیک مورد استفاده قرار بگیرد.
همچنین، پزشک ممکن است از تصویربرداری مانند سونوگرافی برای ارزیابی کبد و روده‌ها استفاده کند. در مواردی که زردی پاتولوژیک در نوزادان رخ می‌دهد، پزشک معالج می‌تواند از آزمایش کردن نمونه خون از نوزاد برای بررسی گروه خونی و تطابق با گروه خونی مادر استفاده کند.
با توجه به اینکه زردی پاتولوژیک ممکن است ناشی از مشکلات متعددی باشد، تشخیص صحیح و دقیق آن امری بسیار حیاتی است. که به درمان موثر و سریع کمک می‌کند. بنابراین، در صورت مشاهده هرگونه علائم زردی در خود یا کودک خود، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
پیشگیری از زردی پاتولوژیک
برای پیشگیری از زردی پاتولوژیک، مهم است که اقداماتی را انجام دهید که باعث کاهش خطر ابتلا به آن شوند. در ادامه چند راهکار مهم برای پیشگیری از زردی پاتولوژیک ذکر شده است:
- واکسیناسیون: واکسیناسیون در برخی موارد مانند هپاتیت B می‌تواند از بروز زردی پاتولوژیک جلوگیری کند.
- مراقبت از کبد: مراقبت از سلامت کبد با مصرف غذاهای سالم، خوردن مقادیر کافی میوه و سبزیجات، عدم مصرف مشروبات الکلی، اجتناب از مصرف داروهای غیرضروری، انجام فعالیت‌های ورزشی و وزن درست کمک می‌کند.
- درمان بیماری‌های کبدی: درمان بیماری‌هایی مانند هپاتیت و سیروز کبد، می‌تواند از بروز زردی پاتولوژیک جلوگیری کند.
- انجام آزمایشات پزشکی: برخی از بیماری‌هایی مانند همولیز، بیماری‌های خونی و اختلالات سلول‌های خونی می‌توانند عوامل بروز زردی پاتولوژیک باشند. انجام آزمایشات پزشکی برای تشخیص زودهنگام این بیماری‌ها می‌تواند کمک کننده باشد.
در کل، انجام این اقدامات پیشگیرانه می‌تواند باعث کاهش خطر ابتلا به زردی پاتولوژیک شود. همچنین، هرگونه علائمی مانند زردی چشم و پوست، تاری دید، تهوع و استفراغ باید به دقت مورد بررسی قرار گیرند. و بهتر است برای تشخیص و درمان به پزشک معالج مراجعه شود.
درمان زردی پاتولوژیک
برای درمان زردی پاتولوژیک، نیاز است که علت زردی بررسی شود و درمان آن انجام شود.
در بسیاری از موارد، زردی پاتولوژیک با درمان عامل اولیه که منجر به آن شده است، درمان می شود. به عنوان مثال، در صورتی که زردی ناشی از عفونت با ویروس هپاتیت B یا C باشد، درمان آن با داروهای ضد ویروسی انجام می شود.
در مواردی که زردی به دلیل تومور یا سنگ صفراوی است، باید با عمل جراحی، تومور یا سنگ صفراوی برطرف شود. برای درمان زردی پاتولوژیک بهتر است که با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین درمان برای شما تعیین شود.
تفاوت زردی فیزیواوژیک و پاتولوژیک در چیست؟
تفاوت اصلی بین زردی فیزیولوژیک و پاتولوژیک در علت و طول مدت آن است. زردی فیزیولوژیک علتی طبیعی دارد. و معمولاً در طول چند روز تا یک هفته از تولد رخ می دهد و خود به تنهایی درمان نیاز ندارد.
در عوض، زردی پاتولوژیک علتی پایدار و مشخص دارد و معمولاً نیاز به درمان دارد. زردی پاتولوژیک می تواند به علت عوارض از بیماری هایی مانند بیماری های کبدی، سنگ صفراوی، عفونت های ویروسی، مشکلات خونی و آنمیا، داروهای معین، و یا برخی بیماری های ژنتیکی رخ دهد.
همچنین، زردی پاتولوژیک معمولاً به مدت بیشتری از زردی فیزیولوژیک ادامه دارد و باید با تشخیص و درمان علت اصلی آن، مداخله شود.
نتیجه گیری
در نتیجه، زردی یکی از مشکلات شایع در نوزادان است که می تواند به دو نوع فیزیولوژیک و پاتولوژیک تقسیم شود.
زردی فیزیولوژیک به طور طبیعی و به علت پرتوزدگی بیلیروبین در سازمان بدنی نوزاد در طی چند روز از تولد ایجاد می شود. و به طور خودی بهبود پیدا می کند.
با این حال، زردی پاتولوژیک به دلیل عوارض از بیماری ها و مشکلات متعدد، نیاز به تشخیص و درمان سریع دارد. برای تشخیص زردی فیزیولوژیک و پاتولوژیک، پزشک می تواند از روش های مختلفی از جمله بررسی سابقه پزشکی، آزمایش خون و تصویربرداری استفاده کند.
به عنوان پیشگیری از زردی پاتولوژیک، مهم است که بیماری های مزمن مانند بیماری های کبدی و عفونت های ویروسی، به خصوص در دوران بارداری، به موقع تشخیص داده شوند و درمان شوند. همچنین، شیر مادر در شکل خام، باعث کاهش احتمال زردی پاتولوژیک می شود.
برای درمان زردی پاتولوژیک، روش های مختلفی وجود دارد که به عوارض و علت اصلی آن بستگی دارد. روش هایی مانند پرتودرمانی با نور، جراحی و درمان بیماری های اساسی می توانند به کنترل زردی کمک کنند.
در کل، شناخت دقیق زردی فیزیولوژیک و پاتولوژیک و درمان به موقع آنها می تواند به جلوگیری از عوارض جانبی و بهبود سریعتر وضعیت بیمار کمک کند.
