رابطه زردی با وزن کم نوزاد موضوعی است که در این مقاله قصد داریم به آن بپردازیم. وزن کم می تواند با مشکلات بسیاری در نوزاد ارتباط داشته باشد اما رابطه زردی با وزن کم از موضوعات بسیار مهم در این زمینه است. ساده ترین شاخص بهداشتی که در عین حال مهمترین و رایج ترین شاخص نیز به شمار می رود وزن هنگام تولد است. از این شاخص برای ارزیابی وضعیت نوزادان در هنگام تولد در هر کشور استفاده می شود در اینجا عوامل موثر بر کم وزنی و مشکلات ناشی از آن را مورد بررسی قرار می دهیم.
مهمترین عوامل مرتبط با کم وزنی نوزاد در هنگام تولد در بسیاری از مقالات علمی شامل:
- عوامل دموگرافیک
- عوامل اقتصادی اجتماعی
- سبک زندگی
- و حمایت اجتماعی
می باشد که بیشترین ارتباط با کم وزن را عوامل دموگرافیک دارند.
از آنجا که شیوع کم وزنی در ایران نسبتا بالا می باشد شناخت عوامل موثر بر کم وزنی و روش های جلوگیری از وزن کم نوزاد هنگام تولد از جمله مراقبت های دوران بارداری به ویژه برای گروه سنی پرخطر اهمیت زیادی دارد و می تواند از مشکلات و بیماری های که وزن کم در نوزاد ایجاد می کند پیشگیری نماید.
رابطه زردی با وزن کم نوزاد
یکی از مهمترین مشکلات دوران نوزادی تولد نوزاد نارس است. همانطور که گفتیم وزن مهمترین عامل تعیین کننده سلامت نوزادان است و گزینه ای است که نشان از سیر تکامل در نوزادان و شیرخواران دارد. وزن در هنگام تولد ارتباط مستقیمی با سلامت مادر در دوران بارداری دارد و یکی از گزینه های شایع در میان نوزادان کم وزن رابطه زردی با وزن کم نوزاد است. سطح بهداشت در کشورهای در حال توسعه به ویژه بهداشت مادران نسبت به کشورهای توسعه یافته تا حدی پایین تر است از این رو درصد تولد نوزادان نارس در کشورهای در حال توسعه بیش از سایر کشورهاست.
همچنین احتمال مرگ و میر در نوزادان کم وزن بیش از دیگر نوزادان با وزن طبیعی است و رابطه عکس با وزن نوزاد در زمان تولد دارد. به این معنی که هر چه وزن نوزاد کمتر باشد میزان مرگ و میر در این نوزادان بیشتر است.
زردی یکی از مشکلات شایعی است که در میان نوزادان کم وزن بسیار دیده می شود از این رو شناخت رابطه زردی با وزن کم نوزاد اهمیت زیادی دارد و پیشگیری از تولد نوزاد با وزن کم می تواند از بروز زردی در نوزادان تازه تولد یافته جلوگیری نماید. زردی خود بیماری نیست اما می تواند عامل بسیاری از بیماری های مختلف در نوزاد باشد به همین دلیل دانشمندان و پزشکان در پی یافتن رابطه زردی با وزن کم نوزاد می باشند و راهکارهای مختلفی برای جلوگیری از وزن کم در زمان تولد وجود دارد که مهمترین آنها بهداشت و تغذیه در دوران بارداری است. برای درمان زردی از روش فتوتراپی در منزل استفاده می شود تا از مشکلات بعدی جلوگیری گردد. زردی می تواند عامل مهمی در مرگ و میر نوزادان باشد از این رو شناخت رابطه زردی با وزن کم نوزاد بسیار اهمیت دارد.
کم وزنی و مشکلات ناشی از آن
شایع ترین مشکلات رابطه زردی با وزن کم نوزاد است.
علاوه بر رابطه زردی با وزن کم نوزاد ، نوزادان با وزن کم در معرض بیماری های مختلف دیگری نیز قرار دارند که در اینجا می توان به آنها اشاره نمود.
نوزادان کم وزن در معرض مشکلات و عوارض مختلفی قرار دارند که می توان در این میان به مشکلات عصبی , بینایی , شنوایی , عقب ماندگی های ذهنی و معلولیت های جسمی اشاره نمود. نوزادان کم وزن ۲ تا ۳ برابر نوزادان با وزن معمولی در معرض خطر این مشکلات قرار دارند همچنین ناهنجاری های مادرزادی و مشکلات تنفسی در این نوزادان بیشتر است.
مشخصات نوزاد کم وزن
نوزادی که در زمان تولد وزنش کمتر از ۲۵۰۰ گرم باشد صرف نظر از سن بارداری نوزاد کم وزن خوانده می شود. در واقع نوزادی با این وزن چه نارس باشد و چه ۳۷ هفته دوران بارداری را کامل طی کرده باشد یک نوزاد کم وزن به شمار می رود و در معرض مشکلات و خطرات ناشی از آن قرار دارد.
وزن یک نوزاد به صورت معمول تحت تاثیر دو عامل مختلف است:
- سن بارداری ( طول دوران بارداری )
- میزان رشد داخل رحمی
بنابراین نوزادی دارای وزن کم است که یا دوران بارداری را به طور کامل سپری نکرده و یا رشد داخل رحمی او عقب افتاده و به طور کامل انجام نشده است این دو عامل یا مجموعه ای از هر دو می تواند منجر به وزن پایین در زمان تولد نوزاد شود.
عقب ماندگی رشد داخل رحمی یکی از مشکلات و معضلات در کشورهای در حال توسعه است.
معاینه نوزاد
عوامل مرتبط با تولد نوزاد کم وزن را می توان در:
- شرایط اجتماعی
- شرایط اقتصادی
- وضعیت تغذیه مادر در بارداری
- بهداشت مادر در بارداری
- محیط زندگی و نژاد
- بارداری اول
دانست که ارتباط تنگاتنگی با وزن نوزاد در زمان تولد دارند.
فقر اقتصادی , فرهنگی و اجتماعی یکی از عوامل موثر بر وزن کم است که تاثیر کاملا محسوس روی این مشکل دارد و باعث زایمان های زودرس و کم وزنی نوزادان می شود. روش زندگی و محیط اطراف نیز تاثیر زیادی روی سلامت نوزادان در زمان تولد دارد برای مثال در خانواده هایی که مصرف سیگار و مشروبات الکلی مصرف می شود، مراقبت های کافی در دوران بارداری انجام نمی گردد و مسائل بهداشتی و تغذیه کافی به درستی اجرا نمی شود همچنین:
- فشارهای جسمانی
- انجام کارهای سنگین
- حوادث بارداری مثل فشار خون حاملگی
- و …
همگی می تواند در تولد نوزاد کم وزن و نارس موثر باشند.
عوارض کم وزنی
علاوه بر رابطه زردی با وزن کم نوزاد یکی از مهمترین عوارض کم وزنی مشکلات تنفسی در اشکال مختلف آن است.
- افت قند خون
- افت کلسیم
- کم خونی
- نرسیدن اکسیژن به مغز
- افت دمای بدن
- افزایش احتمال عفونت ها
- افزایش احتمال خونریزی در نوزاد
از شایع ترین مشکلات نوزادان کم وزن است ضمن این که رابطه زردی با وزن کم نوزاد نیز کاملا اثبات شده است و زردی نوزاد یکی از مهمترین مشکلات نوزادان کم وزن می باشد. این مشکلات بسته به وزن کم , مشکلات نارسی و یا اختلالات رشد داخل رحمی در نوزادان مختلف می تواند متفاوت باشد. میزان رشد نوزادان کم وزن پس از تولد به سن بارداری , بیماری هایی که نوزاد دارد و میزان دریافت کالری , عوامل محیطی و مشکلات ارثی دارد. مشکلات تنفسی مشکل شایع در یک نوزاد با وزن پایین است.
سایر مشکلات نوزادان کم وزن
اگر نوزاد کم وزن نارس باشد اما وزن نوزاد با سن بارداری متناسب باشد پتانسیل رشد در این نوزادان مانند نوزادان ترم ( نوزادان با سن ۳۷ هفته بارداری یا بیشتر ) و با همان شرایط می باشد.
وزن پایین در نوزاد می تواند منجر به مشکلاتی همچون رفلاکس مری , یبوست , فتق , کولیک و … نیز گردد.
راشیتیسم یا نرمی استخوان و بیماری های التهابی روده از دیگر مشکلات نوزادان کم وزن است. اختلالات شنوایی نیز می تواند در نوزادان با وزن کم شیوع بیشتری داشته باشد و این می تواند از مهمترین عوامل رابطه زردی با وزن کم نوزاد و مشکلات تنفسی باشد زیرا زردی و نرسیدن اکسیژن به نوزاد می تواند منجر به مشکلات شنوایی گردد همچنین سر و صدا , عفونت های مادرزادی و مصرف برخی از داروها نقش عمده ای در مشکلات شنوایی دارند. توصیه می شود نوزادان قبل از سن ده هفتگی حتما برای تست شنوایی معاینه شوند.
رابطه زردی با وزن کم نوزاد در زمان تولد می تواند منجر به اختلالات عصبی عضلانی همچون فلج مغزی در نوزادان کم وزن و نارس گردد و سفت شدن اندام ها , اختلالات گردن و اختلالات تکاملی در نوزاد از مهمترین مشکلات در رابطه زردی با وزن کم نوزاد است.
مشکلات مغزی در نوزاد کم وزن
ضریب هوشی در نوزادان کم وزن نسبت به نوزادان با وزن طبیعی کمتر است و عوامل اجتماعی و اقتصادی نیز می تواند روی این مسئله موثر باشد. مشکلات بینایی همچون نزدیک بینی , مشکلات شبکیه, عدم رشد کافی مغز , خونریزی های مغزی همچنین اختلالات متابولیک , عفونت و کم خونی از دیگر مشکلات شایع در نوزاد کم وزن می باشد.
پیشگیری از کم وزنی
شناخت عوامل موثر بر کم وزنی اعم از بیماری های مادر , مشکلات ژنتیکی و مشکلات مامایی و نیز رابطه زردی با وزن کم نوزاد در پیشگیری از تولد نوزاد کم وزن بسیار موثر است و آموزش های لازم در خصوص بهداشت و مراقبت های دوران بارداری , واکسن زدن به زنان باردار , افزایش دفاع بدن , بهبود وضعیت اقتصادی , فرهنگی و اجتماعی و … می تواند در تولد نوزاد با وزن ایده آل موثر باشد.
