عوامل زمینه ساز زردی به دلیل عوارض جدی که کرنیکتروس در نوزادان ایجاد می نماید از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از این رو شناسایی عوامل زمینه ساز زردی می تواند در تشخیص به موقع و درمان سریع آن کمک بسیار زیادی نماید. زردی از مشکلات شایع نوزادان تازه متولد شده است و رسیدگی به آن می تواند در بخش بزرگی از هزینه ها نیز صرفه جویی نماید زیرا سالانه نوزادان بسیار زیادی تنها به دلیل زردی در بیمارستان بستری می شوند و این می تواند هم برای والدین و هم برای بیمارستان هزینه های زیادی به دنبال داشته باشد. در بررسی که از عوامل زمینه ساز زردی به عمل آمد در ابتدا اطلاعات مربوط به سن , وزن , نوع زایمان و سایر متغیرهای اپیدمیولوژیک در نوزادان مورد بررسی قرار گرفت.
یافته ها از مطالعه عوامل زمینه ساز زردی
در مطالعه ای که روی تعدادی نوزاد مختلف صورت گرفت مشخص شد که در نیمی از نوزادان تازه متولد شده یعنی چیزی در حدود ۵۳٫۳ درصد زردی مشاهده شد. در این نوزادان که هم شامل نوزادان پسر و هم نوزادان دختر بود مشاهده شد که شدت زردی در اکثر موارد خفیف است و زردی شدید در ۱۵٫۲ درصد موارد مشاهده گردید. بیشتر این نوزادان حاصل زایمان طبیعی بوده و سن مادران این نوزادان در بیشتر موارد بالای ۲۵ سال بود. همچنین گروه خونی این مادران و RH آنها مثبت بوده و بیشتر این نوزادان نیز حاصل بارداری دوم به بالا بودند. بین مشخصات دموگرافیک مادر با زردی نوزاد ارتباط معنی داری دیده نشد و میان مادرانی که دارای RH منفی بودند و همسران آنها که دارای RH مثبت بودند ارتباط معنی داری با زردی نوزادشان داشتند.
توصیه می شود برای مطالعات بیشتر در زمینه عوامل زمینه ساز زردی از حجم نمونه بیشتری برای این کار استفاده شود. تا اطلاعات و آمار دقیق تری از عوامل زمینه ساز زردی در نوزادان مبتلا به زردی به دست آید به این ترتیب می توان از عوارض خطرناک زردی در نوزادان پیشگیری نمود.
مهم ترین عوامل زمینه ساز زردی در نوزادان
از مهم ترین عوامل خطرساز در هیپربیلی روبینمی و عوامل زمینه ساز زردی می توان به:
- دیابت مادر
- نارس بودن نوزاد
- نژاد
- داروها
- ارتفاع
- پلی سیتمی
- پسر بودن نوزاد
- سفالوهماتوم
- تغذیه با شیر مادر
- کاهش وزن
- تاخیر در دفع مکونیوم
- و سابقه زردی در خانواده
می باشد همچنین عوامل مستعد کننده مادری که شامل ناسازگاری های خونی ABO میان مادر و نوزاد می باشد که از مهمترین عوامل زمینه ساز زردی در نوزادان به شمار می آید. از دیگر عوامل زمینه ساز زردی در نوزادان می توان به ناسازگاری های خونی RH و نوع زایمان اشاره نمود که از فاکتورهای قابل بررسی در این زمینه می باشد.
همچنین عفونت های مادرزادی مثل:
- CMV
- سفلیس
- سرخچه
- توکسوپلاسموز
- و سن بالای ۲۵ سال مادر در هنگام زایمان
از دیگر عوامل زمینه ساز زردی بوده و نقش موثری در بروز زردی در نوزادان دارند.
و یا می توانند باعث تشدید زردی در نوزاد گردند
اما در بیشتر موارد زردی می تواند بدون هیچ علت خاصی بروز پیدا کند.
لزوم بررسی عوامل زمینه ساز زردی
در کشور ما ایران بررسی های زیادی در زمینه اپیدمیولوژی یا عوامل زمینه ساز زردی و عوامل مستعد کننده آن به طور کامل و جامع صورت نگرفته است. که با توجه به میزان شیوع زردی بهتر است برنامه ای منظم برای پیشگیری از زردی و مراقبت از نوزادان مبتلا تهیه و تنظیم شود. مطالعات بیشتر در این زمینه برای به دست آوردن نتایج و آمارهای دقیق تر از میزان شیوع زردی ضروری به نظر می رسد. به این ترتیب می توان از خطر بروز زردی در نوزادان و عوارض خطرساز آن پیشگیری نمود. از این رو درمان و پیگیری های مناسب باید به صورت مکرر و پیوسته انجام شود. به دست آوردن آمار قابل توجه از عوامل زمینه ساز زردی و فاکتورهای خطرناک آن و انجام غربالگری برای نوزادان در مراکز درمانی از مهم ترین اقداماتی است که باید انجام شود.
از آنجا که میزان آمار زردی بسیار بالاست لزوم مطالعه و بررسی های لازم در این خصوص برای کاهش عوامل زمینه ساز زردی و پیشگیری از زردی ضروری به نظر می رسد. به این ترتیب می توان از آسیب و خطر در نوزادان مبتلا به زردی جلوگیری کرده و روش درمانی مناسب و اقدامات موثر و سریع برای کاهش سریع زردی انجام شود. همچنین انجام غربالگری در بیمارستان ها و مراکز درمانی مختلف جهت به دست آوردن آمار درست و دقیق و قابل توجه مورد نیاز است.
اقدامات لازم در زمان زردی
هنگامی که متوجه زردی نوزاد خود شدید سریعا به پزشک مراجعه کنید تا توسط آزمایش خون میزان زردی نوزاد مشخص شود. اگر زردی نوزاد شما بالا باشد به دستور پزشک نوزاد باید بستری شود. اما در مواردی که زردی نوزاد شدید نباشد می توان توسط دارودرمانی و یا روشهای درمانی خاصی مثل فتوتراپی که هم در بیمارستان و هم در منزل قابل انجام است زردی نوزاد را درمان نمود. توصیه می شود اگر زردی نوزاد کم یا خفیف بود او را در بیمارستان بستری نکنید زیرا بستری شدن نوزاد در بیمارستان نیز خود دردسرها و مشکلاتی مثل ابتلا به عفونت های بیمارستانی را به همراه دارد که می تواند برای نوزاد خطرساز باشد. برای حل این مشکل می توانید از فتوتراپی خانگی استفاده کنید.
از آنجا که شایع ترین عوامل زمینه ساز زردی در نوزادان ناسازگاری های خونی و کمبود G6Pd می باشد بهتر است در دوران بارداری و پیش از تولد نوزاد نسبت به انجام آزمایش های دقیق برای اطلاع از این فاکتورهای خطرساز اقدام گردد. زردی عارضه ای است که در صورت زیاد بودن شدت آن می تواند باعث بروز مشکلات و ناهنجاری های در نوزاد شود و این مسئله شناخت عوامل زمینه ساز زردی و برطرف نمودن آنها را برای پیشگیری از زردی ضروری می نماید.
